{ "title": "Yumurtalık", "image": "https://www.yumurtalik.gen.tr/images/Yumurtalik-87177.jpg", "date": "18.01.2024 23:41:46", "author": "idil alacan", "article": [ { "article": "
Yumurtalık, rahmin her iki yakınında birer tane olmak üzere, karın boşluğunda yer alırlar. Fallop borularının altındadırlar. Tahmini olarak 3 cm uzunluğunda, 1.5 cm genişliğindedir. Badem şekline benzer, 1 cm kalınlığında ve 4 ile 8 gram arası ağırlığındadır. Yumurtlamanın başladığı erginlik döneminde yumurtalıkların üzeri düzdür. Yumurtlama başladıktan sonra ise üzerinde girinti ve çıkıntılar oluşur.

Yumurtalıklarda başlıca iki hormon salgılanır. Bunlar östrojen ve progesteron hormonlarıdır. Bu ana iki hormondan başka erkeklik hormonu olan arid - rojen de üretilmektedir. Hormonların yapım ölçüsü her an benzer seviyede değildir, her ay periyodik değişimler işaret etmektedir. Aralarındaki dengeyi hipofiz bezi kontrol eder. Yumurtalığın dış kısmında bağ dokusundan inşa edilmiş bir kabuk bulunur. Bu kabuk, yaş ilerledikçe kalınlaşır ve sertleşir. Yetişkinlik çağında normalden kalın ve katı oluşu, olgunlaşan yumurta hücrelerinin dışarı atılmasını, başka bir deyişle yumurtlamayı engeller. Kız çocukları doğduklarında, her bir yumurtalığında 200 bin civarı olgunlaşmamış yumurta hücresi vardır.

Kadınlarda yer alan yumurtalıklar bayanın ergenliğine civarı bulunan aşamada pek pek hormon üretmezken, ergenlikten menopoz dönemine civarı östrojen, progesteron benzeri kadınlık hormonları üreten, bayanın ergenlikten menopoz dönemine civarı itinalı tane görmenizi imkânı sunan yapılardır.

Erkeklerde Yumurtalık

Testis isimleriyle bilinen erkek üreme organı olan penisin her 2 tarafında bulunan yapılardır. Testislerin testosteron hormonu salgılanması, spermlerin üretilmesi ve erkeklere özgü kimi fizyolojik özelliklerin gelişmesi benzeri vazifeleri vardır. Skrotum içerisinde sağlı sollu bulunan testisler, sperm kanallarının bir kısmı ve çok fazla sayıda damar yapısı içerir bir yapıdır. Skrotumun sperm işlevlerini müdafaa etmek bakımından çok fazla önemli bir özelliği vardır.

Testisler tahmini benzer büyüklükte olmalarına nazaran yapısal şekilde sol testis sağdakine göre belli bir süre ek olarak aşağıda bulunur. Her testis içerisinde minik ve çok kıvrımlı sperm kanalcıkları bulunur. Bu kanalcıklar beyindeki hipofiz bezinin salgıladığı FSH hormonunun verdiği komut sayesinde sperm hücreleri üretirler.

Testisler yine hipofiz bezinden salgılanan ve LH adı verilen hormonun etkisiyle testosteron hormonu üretirler. İnsanlarda erişkin bir erkekte testis büyüklüğü şekilde, sağlıklı bir testisin boyutları en az olmak üzere, özellikle uzunluğu 3,5 cm, genişliği 2 cm üstünde olması gereklidir. Erişkin erkeklerde testis hacmi ortalama 18 ml civarlarındadır. İdrar ve üreme salgısı kanalının etrafını saran süngersi bir yapıda kan damarlarından zengin bir organdır. Penis kökünün alt kısmında bulunan testisler deri ile kaplı torba biçimde bir yapının (Skrotum) içerisinde korunurlar. Testisi kaplayan deri deri ergenliğin başlamasıyla koyulaşıp kalınlaşır. Bu torba içerisinde bulunan testis ergenlik öncesinde minik, erişkinde ise 20-30 gram ağırlığında, 4-5 cm uzunluğu tahmini olarak, 2.5 cm genişliğinde yumurtaya alternatif şekildedir.

Yumurtalık Hastalıkları

Jinekolojik muayene ve pelvik ultrasonografi ile tespit edilen yumurtalık hastalıkları, kadınlarda kısırlığın nedeni olabildiği gibi fonksiyonel kistlere ve over kanserine de yol açabilir.

Yumurtalık İltihabı: Karında ağrı, ateş ve kokulu akıntı genel bulgulardır. Muayene ve akıntının mikrobiyolojik olarak incelenmesiyle tanı konur. Tedavi edilmediği durumlarda yumurtalıktaki iltihap kronik hale gelir ve apse oluşturup, tüplerde tıkanıklığa ve kısırlığa yol açar. Bu durumda yumurtalığın ve tüplerin ameliyatla alınması gerekebilir.

Yumurtalık Kistleri: Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda yerleşmiş içi sıvı dolu keselerdir. Yumurtalık kistleri çok sık görülmekte olup genellikle iki çeşittir; fonksiyonel ve anormal. Fonksiyonel kistler, yumurtalığın normal fonksiyonu icabı gelişirler. Genelde anormal kistlerden daha ufak olup tedaviye gerek kalmaksızın kendiliğinden giderler.

Dermoid Kist: Yumurtalıklarda bulunan üreme hücrelerinden gelişir. Tedavisi, kistlerin cerrahi yöntemle çıkarılmasıdır. Kist, kanser olarak değerlendirilirse kanserin evresine göre sadece yumurtalığın alınması, rahim ve yumurtalıkların karın zarı lenf bezleri ve appendiksin alınması tercih edilebilir.

Çikolata Kisti (Endometriosis): Rahmin iç duvarının, yumurtalıklarda yerleşmesidir. Temel bulgusu ağrıdır. Yumurtalıkta oluşan kist, erimiş çikolataya benzediğinden“çikolata kisti” olarak adlandırılır ve kısırlık nedenlerinden biridir. Kronik bir hastalıktır ve tekrarlayabilir. Bu kistler cerrahi girişimle çıkarılır ve yeni odakları baskılayıcı tedavi uygulanır.

Polistik Over: Yumurtalıkların cidarında sıralanmış küçük kistlerdir. Adet gecikmelerine yol açar. Bunun yanı sıra Tip2 diyabet, kalp damar hastalığı, obezite, kısırlık, gebelikte düşük risklerini tetikleyebilir. Tedavi, hastanın durumuna göre uygulanır.

Yumurtalık Kanseri: Genellikle 50 yaş üstü kadınlarda görülür. Yumurtalık kanseri; erken menopoza giren ve ailesinde yumurtalık kanseri olan kadınlarda daha sık görülür. Kanser, yumurtalıklardan başlayarak vücudun çeşitli yerlerine örneğin, meme, rahim veya bağırsaklara yayılabilir. Erken tanı ve doğru tedavi çok önemlidir. Çok belirgin bulgu vermeyen yumurtalık kanserini erken evrelerde teşhis etmek genellikle mümkün olamamakta ve kanserin ileri evresinde tanı konulmaktadır. Bu nedenle özellikle 40 yaş üstü kadınların düzenli muayene olmaları önemlidir.
" } ] }